Ekonomiden adalete, liyakatten günlük hayata uzanan tablo; siyaset ile toplum arasında büyüyen bir samimiyet açığına işaret ediyor. Uçurumu kapatmanın yolu, sözün ölçülebilir hedefe, hatanın açık özre, politikanın şeffaf denetime dönüşmesinden geçiyor.
Teşhisin Adı: Samimiyet Açığı
Türkiye’de siyaset uzun süredir kendi ritmini, toplum ise kendi gündelik gerçekliğini yaşıyor. Geçim baskısı, adalet duygusundaki zedelenme, liyakat tartışmaları ve kurumlara güven kaybı; kamu dilinde yeterince karşılık bulmayınca “söz–hayat mesafesi” büyüyor. Sorun, sadece “yanlış politika” meselesi değil; doğruyu söyleme, hatayı kabul etme ve somut sonuç üretme iradesinin zayıflaması.
Uçurumun Anatomisi
•Geçim ve gelecek kaygısı: Hayat pahalılığı ve işsizlik, vatandaşın birinci gündemi. Siyasetin dili ise çoğu zaman grafiklerle anlatıyor; mutfaktaki tabloyla sunum arasındaki fark güveni aşındırıyor.
•Adalet algısı: Uzayan süreçler, çifte standart iddiaları ve öngörülebilirlik eksikliği, “hak yerini bulur” inancını törpülüyor.
•Liyakat ve eşit fırsat: Atama ve ihale pratiklerinde şeffaflık tartışmaları, “emek–ehliyet–etik” dengesini zedeliyor.
•Dijital vitrinleşme: Sosyal medyada parlayan söylemler, sahada karşılık bulmayınca, “görünen” ile “yaşanan” arasındaki mesafe büyüyor.
Toplumsal Sonuçlar
Samimiyet kaybı üç alanda maliyet üretiyor:
1.Güven erozyonu: Kurumlara ve siyasete inanç zayıflıyor.
2.Aidiyet zedelenmesi: “Bu ülke benim” duygusu geriliyor; özellikle gençlerde umutsuzluk ve göç eğilimi artıyor.
3.Kutuplaşma sarmalı: Hakikatin yerini etiketler alınca ortak akıl zeminleri daralıyor.
Samimiyet Nasıl İnşa Edilir?
•Dil Reformu: Büyük vaatten çok ölçülebilir hedef + takvim. Olmadığında açık özür ve revize plan.
•Şeffaflık Protokolleri: Bütçe, ihale, atama ve harcama kalemlerinin herkesçe erişilebilir, makine-okunur formatta yayımlanması.
•Liyakat ve Çıkar Çatışması Rejimi: Atama kriterlerinin önceden ilanı; ilişki beyanı, menfaat çatışması kuralları ve caydırıcı yaptırımlar.
•Bağımsız Denetim ve Etik Beyan: Sadece hukuki değil, etik denetimin de düzenli raporlanması; raporların kamuya açık tartışma takvimiyle yayımlanması.
•Katılımcı Mekanizmalar: Vatandaş meclisleri, düzenli saha dinlemeleri, geri bildirimlerin 30 gün içinde yazılı yanıtlandığı zorunlu prosedür.
•Veri Temelli Politika: Sosyal yardımlar, teşvikler ve yatırım kararlarında açık veri ve bağımsız etki analizi.
•Yerel Pratik: Belediyelerde ve kamu kurumlarında “Açık Kapı Günleri”, mahalle toplantıları ve çevrim içi izleme panoları.
Bir “Samimiyet Endeksi” Önerisi
Kamuoyunun somut ölçebileceği, yıllık açıklanan bir endeks:
•Hedeflerin gerçekleşme oranı ve sapma gerekçesi
•Açık ihale payı ve rekabet düzeyi
•Atamalarda ilan edilen kriterlere uyum
•Kurumların vatandaş başvurularına yanıt süresi
•Bağımsız denetim raporlarının saydamlığı ve düzeltici eylem oranı
Medya ve Sivil Toplumun Rolü
Samimiyet, sadece iktidarın ya da muhalefetin meselesi değil; kamusal alanın toplam niteliği. Medya, hakikati parlatan bir mercek olabildiğinde; sivil toplum, talebi örgütlü bir dile dönüştürebildiğinde siyaset de doğrulama baskısıyla iyileşir.
Türkiye’nin ihtiyacı, gerçeği perdeleyen süslü sözler değil, özde samimiyet. Söz, ölçülebilir hedefe; vaat, kaynak ve takvime; hata, özre ve düzeltmeye; politika, şeffaf denetime dönüştüğünde siyasetle toplum arasındaki mesafe kapanır. O gün, “samimiyet” bir retorik değil, kurumsal bir alışkanlık olur—ve ancak o zaman güven kalıcı biçimde geri döner.
